Тақырып: Ауыл шаруашылықтары және қоршаған орта

Мақсаты: Қоршаған ортаның ауыл шаруашылығы әсерінен ластану жолдары жайында білім беру.

Тапсырмалар:

1.    Ауыл шаруашылығының қоршаған ортаға әсері сызбанұсқа жасау.

2.    Әлемдегі және Қазақстанның ауыл шаруашылығының ерекшеліктері және олардың қоршаған ортаға әсер деңгейлерін бағалау, талдау.

3.    Ауыл экологиясына байланысты ауылдық тұрғындар денсаулығының ерекшеліктері

4.    Қала-ауыл: 2001 және 2010 жылдағы  әлеуметтік дәлелдердің призма арқылы салыстырма талдау кезеңі.

-              топыраққа химияландыру, механикаландыру, мелиорациялау секілді агротехникалық шаралар кешенін қолдану жолымен;

-              ауылшаруашылық өндірісін химияландыру және индустрияландыру есебінен атмосфералық ауаға;

-              ауылшаруашылығының шайынды сулары мөлшерін күрт ұлғайту арқылы су қоймаларына.

Мал шаруашылығын өнеркәсіптік негізге көшіруге байланысты малшаруашылығы және құс шаруашылығы кешендері ауылдық жерлерде қоршаған ортаны аса мол ластау.

Ресми статистикалық деректер бойынша ауылдық тұрғындар денсаулығын сипаттайтын көп көрсеткіштер қалалық тұрғындар көрсеткіштерінен біршама жақсырақ.

Мәселен, ауылдық жерде туушылық қаладағыдан жоғары; өлім-жітім қалалық тұрғындар арасында шамалы жоғары; орташа болашақ өмір ұзақтығы ауыл тұрғындарында қалалық тұрғындардан жоғары.

Қалалық тұрғындардың жалпы аурушандылығы ауылдық тұрғындар аурушандылығынан біршама асады (мың тұрғынға шаққанда қалада 3800-4500 аурушандьшықтың кездесу жағдайы, ауылда 1500— 1800 кездесу жағдайы болады).

Бақылау сұрақтары:

1. Ауылдық елді мекендер урбанизациясының қандай мәселелері бар?
2. Ауылдың экономикалық жағдайын анықтайтын қандай факторлар бар?
3. Ауылдың қоршаған ортасының қандай ластану көздері бар?
4. Ауылдық тұрғындар денсаулығының қандай ерекшеліктері бар?
5. Ауылды қоршаған орта сапасын бақылау бойынша қандай шаралар қажет?

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер:

1.                   Сидоренко Г. И. Гигиена окружающей среды. М., 1985. 283 с.

2.                   Никитин Д. П., Новиков 10. II. Окружающая среда и человек. М., 1985. С. 117-156.

3.                   Сидоренко Г. И., Литвиное М. А. Современные проблемы гигиены окружающей среды и се место в системе наук о биосфере. М., 1986. 72 с.

4.                   Буштуева К. А., Случанко И. С. Методы и критерии оценки состояния здоровья населения в связи с загрязнением окружающей среды. М., 1979.150   с.

5.                   Сидоренко Г. И., Пинигии М. А. Методические указания по оцеже степени загрязнения атмосферного воздуха. М., 1982. 25 с.

Қосымша әдебиеттер:

1.        Губайдуллина Т.Н. Методологические проблемы развития Эколого-экономических отношений в современных условиях.- Казань, 1999 г.

2.        Зарубин Г.П. Окружающая среда и здоровье. – М, 1997 г.

3.        Лосев А.В. Социальная экология /под ред. Жукова / - М., 1998 г. Шилов И.А. Экология. – М., 2000 г