Тіршілік ортасы және ...

Тақырып: Қала ортасының тұрғындар денсаулығына әсері

Мақсаты: Қала ортасының тұрғындар денсаулығына әсері жайында жан-жақты білім беру.

Тапсырмалар:

1.      Қаланың химиялық ластануының негізгі көздерін жіктеп баяндау.

2.       Қалалық ортаның физикалық ластану факторлары мен көздерін сипаттау.

3. Қалалардың биологиялық ластанулары және оның эпидемиологилық қауіптілігін байынша пікір сайыс..

4. Қазақстан қалалары тұрғындарына тән ауру түрлері мен оны тудыратын фактарларды сипаттау.

Қазіргі кездегі адамның экологиялық ортасы – қала. Ол ең ірі және табиғи ортадан өзгеше, көптеген параметрлері бойынша экстремалды деуге болатын орта. Қалада техногенді қуаттың орасан зор концентрациясы жиналады.

Дүние жүзінің қалаларында қазір ғаламшарымызды мекендейтін халықтың шамамен жартысы шоғырланған. Соңғы 45 жылда қала халқының саны 729 млн-нан 2540 млн. адамға дейін өсті, яғни 3,5 еседей, ал олардың халықтың жалпы санындағы үлесі 29-дан 44%-ға дейін артқан. Сонымен қатар, қалалардың іріленуі жүріп отыр. 1995 жылдың соңына қарай дүние жүзінде халқының саны 1 млн.-нан астам халқы бар 320 қала және 5 млн.-нан астам халқы бар 48 қала болған.

Қалалардағы адам экологиясына тән нәрсе - бұл табиғи экологиялық факторлардан оқшаулану болып табылады. Қажетті мөлшерде өсімдіктер, тірі топырақпен, сумен қамтамасыз етілген. Адамның биологиялық табиғаты мен оның табиғатқа қарсы іс-әрекетінің нәтижелері арасындағы қайшылық, әсіресе қала жағдайында шиеленісе түседі.

Қала ортасы адамның басты сапасы - оның денсаулығына қолайсыз әсер етеді. Атмосфераның, судың, азық-түлік өнімдерінің, күнделікті қажетті заттардың өнеркәсіп пен транснорттың қалдықтарымен ластануы, электромагниттік өріс, вибрация, шу, ауаның дезионизациялануы, тұрмыстың химияландырылуы, шектен тыс көп ақпараттардың ағыны, уақыттың жетіспеуі, гиподинамия, эмоциогенді қысым, дұрыс тамақтанбау, зиянды әрекеттердің кеңінен таралуы - осылардың барлығы қосылып адамның денсаулығын нашарлатады.

Бақылау сұрақтары:

1.        Қала экологиясына әсер ететін басты факторларды атаңыз?

2.        Қазақстан қалаларының экологиялық жағдайы төмен қалаларды атаңыз?

3.        Бүгінгі таңдағы қала тұрғындарының денсаулық ерекшеліктері.

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер:

1. Акимова, Т.А. Экология. Человек-экология-биота-среда: учебник для вузов / Т.А. Акимова, В.В. Хаскин.- 3-е изд., перераб. и доп.- М.: ЮНИТИ, 2008.- 495 с.- (Золотой фонд российских учебников).
2. Булекбаева, К.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау: оқулық / К.Б. Булекбаева.- Алматы: Эверо, 2011.- 152 б.
3. Сатова К.М.,Ширимбекова М.Ж.,Бекназарова А.С.

Қосымша әдебиеттер:

1. Губайдуллина Т.Н. Методологические проблемы развития Эколого-экономических отношений в современных условиях.- Казань, 1999 г.
2. Зарубин Г.П. Окружающая среда и здоровье. – М, 1997 г.
3. Лосев А.В. Социальная экология /под ред. Жукова / - М., 1998 г.Шилов И.А. Экология. – М., 2000 г