Тіршілік ортасы және ...

Тақырып: Метеорологиялық қауіпті құбылыстар

Мақсаты:  Адам тіршілік ортасындағы төтенше жағдайлар түрлері, қауіптілік деңгейлері мен алдын-алу жолдары және құтару шаралары бойынша білім мен дағды қалыптастыру.

Тапсырмалар:

1.      Төтенше жағдайлар ұғымынна түсініктеме беру.

2.      Табиғи төтенше жағдайлар түрлері мен деңгейлерін сызбанұсқа мысалдар арқылы түсіндіру.

3.       Қазақстанға тән метеорологиялық қауіпті құбылыстар және олардың қауіптілік деңгейлерін сипаттау.

4.      Төтенше жағдайларда әрекет жасау және алдын-ала ескерту бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттік жүйесі.

Төтенше жағдай - адам және қаражат шығынға әкелетін апаттармен, катастрофамен, стихиялы мен экологиялық апатпен, сонымен қатар инфекционды науқастармен пайда болған  анықталған территорияда адамдардың жағымды жағдайының бұзылуы.

1 Метеорологиялық қауіпті құбылыстар:

– дауылдар, теңіз дауылдары, құйындар, кенет соққан дауыл, торнадо, циклондар;

- iрi бұршақ, жауын, қар жауу, күштi тұман, күштi суыққалар, адам айтқысыз қызу, құрғақшылық;

- төтенше өрт қауіпі, орман өрттері, торфтық өрттер, нан массивтерінің өрттері, жанармай қазбаларының жер асты өрттері.

2 Тектоникалық және теллургиялық қауіпті:

- жер сілкінісі (теңіз сілкінісі);

- жанар таулардың атылуылары.

3 Топологиялық қауіпті құбылыстар:

- су тасу, тасқындар, желдiң айдаулары, су басу;

- көшкiндер, селдер, құлаулар, көшкiн, үйiндiлер, жер бетiнiң құлауы, цунамилер.

4 Ғарыштық қауіпті құбылыстар:

- метеориттер, кометтарлар қалдықтарының құлауы;

- басқа да ғарыштық апаттар.

Табиғи апаттар ішінде өте жиі кездесетін (90%) түрлері: су тасулары - 40%, тайфундар - 20%, жер сілкінісі мен құрғақшылық - 15%-дан.

Төтенше жағдайларда әрекет жасау және алдын-ала ескерту бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттік жүйесі

Табиғи, антропогенды, техногенды сипаттамасы бар төтенше жағдайы және зардап шегетін  қазіргі заттарды қолдануы кезінде Қазақстан Республикасында территорияны, экономика объектілерді, халықты қорғау үшін төтенше жағдайды жою мен алдын-ала ескерту  бойынша  мемлекеттік жүйесі  (Азаматтық қорғау жүйесі) жұмыс жасайды.

Бақылау сұрақтары:

1.      Төтенше жағдай дегеніміз?

2.      Метеорологиялық қауіпті құбылыстар дегеніз не?

3.      ТЖ қандай түрлерге бөлінеді?

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер:

1.      Степановских А.С. Прикладная экология: охрана окружающей среды: Учебник для Вузов. М: ЮНИТИ-ДАНА. 2003. 751 с.

2.      Булекбаева, К.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау: оқулық / К.Б. Булекбаева.- Алматы: Эверо, 2011.- 152 б.

Қосымша әдебиеттер:

1.   Закон Республики Казахстан «О безопасности и охране труда», Астана от 28 января 1993 г.

2.  Сборник нормативных актов Республики Казахстан по охране труда /Сост. Адбаев К. А., Спатаев Н. Д., Караганда. - 356с.

3.  Гринин А. С, Новиков В. Н. Безопасность жизнедеятельности. - Москва.: ФАИР-ПРЕСС, 2002.- 228с.