Лекция
Cаяси жүйе - билікті жүргізуші әлеуметтік топтар, таптар, ұйымдар мен мемлекеттер арасындағы өзара қатынастарды реттейтін, қоғамда тұрақтылық пен тәртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар, мекемелер мен институттар жиынтығы. Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси ұйымдар және т.б. жатады.
Саяси жүйенің теориялық модельдері теориясы 1950 жылы құрылған. <ұрын американдық саясаттанушылар барлық күш D.Istona, Г. бадам, R.Dalya, K.Doycha және басқалар. Америка қауымдастығының жыл сайынғы отырысында сөйлеген сөзінде Саясаттану 1962 жылы, оның содан кейін президент G.Almond қарсы жүйелер теориясы - билікті бөлу теориясы «жүйелерді парадигмасы» деп атап XVIII-XIX ғасырларда «үстем ауыстыру. саясаттану парадигманың өкілеттіктерін бөлу деп түсіндірді.
Себептер
Бір Осы уақытта саяси жүйе теориясының пайда болуы және таралуы Жалпы қанағаттандырылмаған саяси әдістер қолданылды талдау. Мінез-құлық тәсіл саяси құбылыстарды талдау мүмкіндік береді белгілі бір, жиі өте аз фрагменттері ғана. Қалыптастырылды жалпы теориясы мұқтаж жақсы біледі. Және ол пайда болды, оның Авторлар А-Я, әдетте, sverhfaktologichnosti ретінде аулақ эмпирикалық «себебі ағаш орман көріп емес,» және ақпараттың үлкен шығын теориялық және ұзартқыш; дерексіз философиялық пайымдау ұзартқыш отырып;.
негізі тұжырымдамасы экономика, әлеуметтану және кибернетика алынған негізделген болатын жүйелі көзқарас идея. Жалпы жүйелер теориясы қарапайым негізгі постулаттары. Кез келген жүйе нысан жүйелердің белгілі бір маңызды ережелерді сәйкес келуге тиіс және атап айтқанда туысқанымыз бар, бірнеше өзара байланысты элементтер тұрады басқа объектілердің оқшаулау, яғни Кейбір автономия, сайып келгенде, бар ең төменгі ішкі тұтастығын (бұл бүкіл сомасына азайтылуы мүмкін емес екенін білдіреді элементтері). саяси сала осы негізгі қасиеттер бар.
Саяси жүйе дегеніміз қоғамдағы адамдардың саяси іс-әрекеттерін анықтайтын, бағыттайтын және бақылайтын институттар мен ұйымдар, нормалар мен принциптер жиынтығы.
Саяси жүйе төмендегідей құрылымнан тұрады:
Институционалды, мұнда мемлекет, саяси партиялар мен ұйымдар кіреді;
Нормативті құрылым, бұған заңдар, жазылған немесе жазылмаған нормалар мен принциптер жатады;
Мәдени құрылым, саясаттың ішкі эмоционалды жақтарын қарасырады
Коммуникативті құрылым қоғамдағы саяси билік қатынастарын қамтиды;
Функционалды құрылымға әр түрлі саяси рөлдер мен қызметтер жатады.
Саяси жүйенің жұмыс жасап, дамуы оның «кірісі» мен «шығысына» байланысты. Кіріске жататындар: талап тілектер, мүдде, мұқтаждықтар, қолдаулар немесе кеілпеушіліктер. Осы кіріске жауап ретінде саяси жүйе жұмыс жасайды. Ол шығыс деп аталады. Оған жататындар: заңдар, шешімдер, бұйрықтар, реформалар және тағы жа басқалары. Саяси жүйенің басқа қоғамның жүйелерден айырмашылығы, онда күш көрсету құқы бар.
Саяси жүйелердің жіктелуі
Саяси жүйелердің жіктелуі жөнінде ғалымдар арасында ортақ пікір жоқ. Саяси жүйені жіктеу зерттеушілер таңдаған өлшемге байланысты. Саяси жүйені жіктеудің ең кең тараған түрі, оның саяси тәртібіне қарай тоталитарлық, авторитарлық және демократиялық деп бөлінуі.
Француз саясаттанушысы Ж.Блондель саяси жүйені басқарудың мазмұны мен түрлеріне сай оны 5 түрге бөледі:
1) либералдық демократия. Ол саяси, мемлекеттік шешімдерді қабылдағанда меншікке иелік етуі, жекешілдік, еркіндік сияқты құндылықтарды басшылыққа алады;
2) коммунистік жүйе. Ол әлеуметтік игілікті тең белуге бағдар ұстайды;
3) дәстүрлі саяси жүйе. Ол ат төбеліндей ақсүйектердің саяси және экономикалық үстемдігіне негізделеді;
4) Дамып келе жатқан елдерде қалыптаса бастаған саяси жүйе. Онда авторитарлық басқару белең алады;
5) авторитарлы-консервативтік жүйе. Онда әлеуметтік және экономикалық теңсіздік сақталады, халықтың саяси билікке қатысуына шек қойылады.
Г.Алмонд саяси мәдениет деңгейі мен құндылықтар жүйесінің негізінде саяси жүйені: ағылшын-американдық, құрылықтық-еуропалық, жарым-жартылай индустрияланған, тоталитарлық деп жіктейді. Саяси жүйенің ағылшын-американдық түрі ондағы саяси мәдениеттің бірыңғайлылығымен, біртектілігімен сипатталады. Құрлықтық-еуропалық саяси жүйенің саяси мәдениеті, ұстанатын құндылықтары әр түрлі келеді. Жарым-жартылай индустрияланған саяси жүйеге аралас мәдениет тән. Тоталитарлық саяси жүйеде саяси мәдениеттің таптық сипаты бар.
Қоғамның саяси жүйесі
Елдің саяси қызметіне қатысып, саяси билікті жүзеге асыратын саяси институттардың, ұйымдардың, топтар мен жекелеген адамдардың жиынтығы.
Бұл барлық органдары бар мемлекет; қызметтерінде айқын саяси бағыты бар партиялар мен қоғамдық ұйымдар, қатаң саяси реңкі болмаса да, мемлекеттің саясатына манызды әсер ете алатын, (кәсіподак, кооперативтік, діни және т.б.) қоғамдық, ұйымдар, сондай-ақ өскелен ұрпакты тәрбиелеу мен білім беруді (мектеп, институт, театр) жүзеге асыратын барлық мекемелер.
Кейбір саясаттанушылар қоғамның саяси жүйесіне заңға енгізілген идеялар, принциптер, идеологиялар моральды, сондай-ақ саяси мақсатты көздеген жекелеген адамдардын қызметін қосады.